Jedan od najžešćih ratnih sukoba između tadašnjih velesila Turske i Venecije poznat je kao Kandijski rat. Započeo je 1645. godine kod grada Irakliona na Kreti, koja se tada zvala Kandija i trajao sve do 1669. godine. Kopnena granica između Turske i Venecije bila je u Dalmaciji pa su u tome ratu stradali i naši krajevi. U to vrijeme gvardijan franjevačkog samostana na otočiću Manastir u Prološkom Blatu bio je fra Petar Kubat (Kumbat). Da bi izbjegao ratne opasnosti sa svojom subraćom i dijelom stanovništva bježi najprije u Makarsko primorje, a zatim na dan svetog Martina 11. studenoga 1646. godine na tada nenaseljenu istočnu obalu Brača. Tu se zaustavljaju i osnivaju naselje, današnji Sumartin. I fra Filip Grabovac u svome „Cvitu razgovora“ tiskanome 1747. godine spominje taj događaj pa završava pjesmu o fra Petru Kubatu:
…i naseli na vrh Brača selo.
Sva družina zdravo i veselo!

Ovom prilikom svim Sumartinjanima čestitamo 370 rođendan, ujedno i imendan njihovog mjesta, kojemu je osnivač Imoćanin fra Petar Kubat.

Tekst i razglednica crkve u Sumartinu: Antonjeta Baškarad Jutronić